"ايجاد زلزله مصنوعي براي شناسايي گسلهاي تهران"
ايجاد زلزله مصنوعي براي شناسايي گسلهاي تهران
مازيار حسيني، رئيس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران، با اعلام اين مطلب گفت: با مشاركت مركز مديريت بحران شهر تهران، شركت عمليات اكتشاف نفت و پژوهشگاه بين‌المللي مهندسي زلزله كه به عنوان مشاور كار معرفي شده است، قصد داريم تمام مناطقي را كه گسل آن‌ها بر اثر گذشت زمان ممكن است زير آبرفت‌ها مدفون شده باشند شناسايي كنيم.
براي اجراي اين‌كار ضخامت آبرفت‌ها اندازه‌گيري مي‌شود، عمق سنگ‌كف سنجيده و در صورت تشخيص وجود گسل، شيب و امتداد آن نيز مشخص خواهد شد؛ سپس موج لرزش تا عمق 4 كيلومتر نفوذ مي‌كند و در طول 8 كيلومتر اندازه‌گيري مي‌شود.
وي با اشاره به ملي بودن اين پروژه گفت: براي اجراي آن دو پروفيل در نظر گرفته شده است؛ پروفيل اول شمالي-جنوبي است كه از قسمت كوهستاني منطقه يك و حد فاصل دركه و ولنجك آغاز و به منطقه كهريزك و بهشت زهرا ختم مي‌شود. پروفيل دوم نيز شرقي- غربي است كه از دهكده المپيك شروع و در محدوده پارك سرخه‌حصار پايان مي‌يابد.
دبير ستاد حوادث غيرمترقبه شهر تهران در مورد زمان آغاز و پايان اجراي اين پروژه گفت: اواخر تيرماه و هنگام تعطيلي مدارس اين پروژه به صورت آزمايشي در جبهه جنوبي آغاز خواهد شد و قصد داريم در پايان تابستان و پيش از بازگشايي مدارس طي 3 ماه اين كار را به پايان برسانيم.
حسيني با اشاره به تمهيدات گسترده در اجراي پروژه شناسايي گسلهاي زيرسطحي عنوان كرد: گروهي كه اجراي اين پروژه را بر عهده دارند، با رعايت همه مسائل ايمني كار را آغاز مي‌كنند تا از بروز هرگونه خسارت احتمالي به ساختمان‌هاي اطراف، جلوگيري شود.
حسيني در مورد وجود نقشه تهران كه در آن گسل‌ها به طور دقيق مشخص شده باشند، گفت: بر اساس گزارش رسمي سازمان زمين‌شناسي، نقشه‌اي كه گسلهاي تهران در آن مشخص شده باشند، تهيه شده است و از آنجا كه بسياري از نخبگان بر روي آن مطالعه كرده‌اند، بسيار قابل قبول است، اما در حال حاضر پاسخگوي نيازهاي تهران نيست.
وي توضيح داد: در زمين‌شناسي مقياس‌هاي بزرگ و كلان ديده مي‌شوند. براي مقياس كار شهري به نقشه 2000/1 يا 1000/1 احتياج داريم. گسلهاي محدوده شهر تهران جوان هستند. يعني در طول 10هزارسال گذشته فعاليت لرزه‌اي داشته‌اند. به اين دليل شهر تهران استعداد لرزه خيزي دارد. نقشه فعلي از نظر شناسايي گسل‌ها و ساز و كار ژرفاي توليد لرزه خوب است، اما براي مديريت بحران مناسب نيست. نقشه بايد به‌روز باشد تا دستور العمل مشخص داشته باشيم. در اين صورت مي‌توان تشخيص داد چه ساختمان‌هايي روي گسل قرار دارند تا براي بهسازي و مقام‌سازي آن‌ها اقدام كرد.
وي افزود: شيوه تهيه نقشه بسيار مهم است. نقشه فعلي بر اساس مطالعات عكس‌هاي هوايي تهران در سال 1338 تهيه شده است كه تنها در مورد برخي قسمت‌ها مطالعات ميداني انجام شده است.
و آن زمان قسمت‌هاي مركزي شهر ساخته شده بودند. بايد در كار شهري مقياس 10000/1 وجود داشته باشد، تا بر اساس آن برنامه‌ريزي كنيم كه چه ساختمان‌هايي بهسازي، مقاوم‌سازي يا نوسازي شوند و يا كاربري آن‌ها را به منظور پايين آوردن سرانه جمعيت در آن قسمت تغيير دهيم و يا در صورت امكان محيط را به فضاي سبز تبديل كنيم.
با چنين برنامه‌ريزي‌هايي بخش‌هايي از شهر كه زير سطح آن‌ها گسل وجود دارد، به نقطه خطرناك تبديل نمي‌شوند و اين حركت مديريت ريسك است تا در هنگام بروز حادثه، خطر به حداقل برسد.
رئيس سازمان پيشگيري و مديريت بحران، در مورد شناسايي گسلهاي اصلي و فرعي تهران اظهار كرد: به طور كلي تهران جزء شهرهاي زلزله‌خيز جهان است و روي گسل‌ها قرار دارد. گسلهاي اصلي از شمال تهران، شمال- جنوب مانند شهر ري و بي‌بي شهربانو، از شمال شرق تهران به سمت مازندران از جنوب به شرق تهران از ايوان‌كي و گرمسار حركت مي‌كند.
وي ادامه داد: اما گسلهاي فرعي نيز وجود دارند كه طولشان كوتاه‌تر است و به خودي خود موجب زلزله نمي‌شوند. خيابان‌هايي مانند ونك پارك، عباس‌آباد، محموديه، قنات كوثر و غيره جزء مناطقي هستند كه گسلهاي فرعي زير آن‌ها وجود دارد. اما اين گسل‌ها به تنهايي موجب بروز زلزله نمي‌شوند و تنها با لغزش گسلهاي اصلي فعال خواهند شد؛ كه مديريت ريسك براي هركدام از اين گسل‌ها متفاوت است.