يا مقلب القلوب و الابصار
يا مدبر الليل و النهار
يا محول الحول والاحوال

حول حالنا الی احسن الحال

 دعاي تحويل سال نو در قالب جملاتي کوتاه درخواست زدودن غبار از فطرت و دستيابي به بهترين احوال است، تحويل حال به احسن الحال همان تغيير سوء حال انسان به حسن حال الهى است .اين‌چنين سال ۱۳۸۶ به انشاالله سال ۸۷ سالی سرشاراز موفقیت و کامیابی برای تمامی ایرانیان و آزاد اندیشان در سراسر جهان و سالی پر بار برای دانشجویان وجامعه علمی و مهندسی ایران باشد.پايان رسيد با همه پستي‌و بلندي‌هايش، تلخي‌ها و شادي‌ها ، برگي ديگر از تقويم ايراني ورق مي‌خورد و از اين پس خود را در سالي جديد مي‌يابيم، با هزار بيم و اميد نسبت به سرنوشتي كه نمي‌دانيم چگونه رقم خواهد خورد. انشاالله سال ۸۷ سالی سرشاراز موفقیت و کامیابی برای تمامی ایرانیان و آزاد اندیشان در سراسر جهان و سالی پر بار برای دانشجویان وجامعه علمی و مهندسی ایران باشد.

   سالنامه باستانی نوروز معرفي توسط : S.khalili

 بوي باران، بوي سبزه، بوي خاك
             شاخه‌هاي شسته، باران خورده، پاك
آسمان آبي و ابري سپيد
برگهاي سبز بيد
   عطر نرگس، رقص باد
             نغمه شوق پرستوهاي شاد
                          خلوت گرم كبوترهاي مست ...
                                         نرم نرمك مي‌رسد اينك بهار! 
                                                                                                           فريدون مشيري

نوروز در ایران و کشورهای همسایه

چرا از پس قرنها و هزاره‌ها هنوز مردم نوروز را دوست می‌دارند؟

 نوروز از جشن‌های باستانی ایرانیان است که امروزه در محدوده جغرافیایی فلات ایران شناخته‌شده و دارای رسمیت است. نوروز آغاز بهار و سال جدید است که به همین سبب جشن‌هایی را با خود به همراه دارد. 

اما چرا نوروز هنوز

” برخی از مردم ترکیه نوروز را روزی مقدس همانند شب قدر می دانند.... “

 

ماندگار است؟ چرا از پس قرنها و هزاره‌ها هنوز مردم نوروز را دوست می‌دارند؟ برخی خصوصیتی فراملیتی و فرادینی برای نوروز قائلند و همگانی بودن را دلیل اصلی جاودانگی نوروز می‌دانند. در ذیل به شرح آیینهای نوروز در ایران و کشورهای همسایه می‌پردازیم : 

ایران
نوروز در ایران جشن آغاز سال نوست. ایرانیان امروز تعدادی از آیینهای نیاکان را از یاد برده یا شکل آن را تغییر داده‌اند، از جمله نوروزخوانی یا به راه انداختن حاجی فیروز. همچنین تعدادی رسم جدید بر آن افزوده‌اند،

” یکی از جشنهای بزرگ مردم جمهوری آذربایجان نوروز است... “

 

چون خریدهای مفصل نوروزی، شلیک کردن توپ، تحمل راهبندانهای خیابانها در ماه پایانی سال!، تماشای سریالهای نوروزی، پرداخت عوارض شهری و تعیین نرخ جدید کالا و خدمات در سال نو!

نوروز در ایران همراه است با سفره هفت سین، خانه‌تکانی، درست کردن و خوردن سبزی‌پلو با ماهی در شب آغازین سال نو، دید و بازدید، دریافت و دادن عیدی، تهیه شیرینی و آجیل، مسافرت و...

تاجیکستان
جشن نوروز برای مردم تاجیکستان، به ویژه بدخشانیان، جشنی ملی و دیرینه

” نوروزدر قزاقستان شروع اعتدال بهاری است. قزاقها بر این باورند که در این روز ستاره‌های آسمانی به نقطه آغاز می‌‌رسند ... “

 

است. تاجیکها از نوروز به عنوان رمز دوستی و زنده شدن کل موجودات یاد می‌کنند. نوروز در این کشور به نام «خیدیر ایام»، یعنی جشن بزرگ، معروف است. تعدادی از مراسم این جشن در تاجیکستان با مراسم سنتی آن در ایران مشترک است، اما بعضی از این مراسم مثل برپایی مسابقاتی چون تاب‌بازی و یا بزکشی از آیینهای مردم تاجیکستان در نوروز است. 

افغانستان
نوروز در افغانستان با همان شور و شکوه پیشین برگزار می‌شود. از آیینهای خاص افغانها در اولین روز عید نوروز پرچم امام علی(ع) است که با مراسمی ویژه و باشکوه در صبح آن روز برافراشته می‌شود و بدین‌گونه، جشن نوروز رسماً آغاز می‌گردد. 

ترکیه
در ترکیه، نوروز را آغاز بهار طبیعت، شروع تجدید حیات، تازگی و طراوت در جهان می‌دانند. برخی از مردم این سرزمین نوروز را روزی مقدس همانند شب قدر و شب برائت، و برخی عامل

” ترکمنها آداب خاصی برای نوروز دارند، از جمله غذاهای خاص نوروز و برپایی بازیها و مسابقات گوناگون. ... “

 

اتحاد و همبستگی و حتی زادروز امام علی(ع) و تعیین ایشان به خلافت و سالروز ازدواج ایشان با حضرت فاطمه(س) دانسته‌اند. اکنون نوروز در ترکیه تعطیل رسمی است.

جمهوری آذربایجان
یکی از جشنهای بزرگ مردم جمهوری آذربایجان نوروز است. در جمهوری آذربایجان درباره پیدایش جشن نوروز داستانهای گوناگونی نقل شده است. مردم اران جمهوری آذربایجان به دلیل اعتقاد به آیین و مراسم نوروز برای بهتر برگزار کردن جشن نوروز تدارک ویژه‌ای می‌بینند. فرستادن خوان سمنو، انداختن کلاه پوستین به درها، آویزان کردن کیسه و توبره از سوراخ بام در شب عید و درخواست تحفه عید در این سرزمین موسوم است.

قزاقستان
نوروزدر قزاقستان شروع اعتدال بهاری است. قزاقها بر این باورند که در این روز ستاره‌های

” مردم پاکستان نوروز را «عالم افروز» می‌نامند؛ یعنی روز تازه‌رسیده که با ورود خود، جهان را روشن و درخشان می‌کند.... “

 

آسمانی به نقطه آغاز می‌‌رسند و همه‌جا تازه می‌شود و روی زمین شادمانی برقرار می‌گردد. نوروز برای مردم این سرزمین بسیار مقدس بوده و اگر در این روز باران یا برف ببارد، آن را به فال نیک می‌گیرند و معتقدند سال خوبی آغاز خواهد شد.

ترکمنستان
در کشور ترکمنستان، طبق رسم قدیم و جدید، دوبار در سال جشن نو گرفته می‌شود؛ یکی بر اساس تقویم میلادی به عنوان جشن بین‌المللی (سال نو)، و دیگری نوروز به نشانه احیای آداب و رسوم دیرینه. مردم این کشور عقیده دارند زمانی که جمشید به عنوان چهارمین پادشاه پیشدادیان بر تخت سلطنت نشست، آن روز را نوروز نامیدند. ترکمنها آداب خاصی برای نوروز دارند، از جمله غذاهای خاص نوروز و برپایی بازیها و مسابقات گوناگون.

پاکستان
مردم پاکستان نوروز را «عالم افروز» می‌نامند؛ یعنی روز تازه‌رسیده که با ورود خود، جهان را روشن و درخشان می‌کند. در میان مردم این سرزمین تقویم از اهمیت خاصی برخوردار است. بدین سبب، گروهها و فرقه‌های گوناگون دینی و اجتماعی در ابتدای تقویمهای خود به تاریخچه نوروز و ارزش و اهمیت آن می‌‌پردازند. این تقویم را که با نوروز آغاز می‌شود، در پاکستان «جنتری» می‌‌نامند.

 

 

نگاهی به آداب و رسوم نوروز

 باورهای برآمده از نوروز

تقویم جلالی از دقیق ترین گاهشمارهای ابتدایی بود که همین دقت، دلیل ماندگاری آن است؛ البته تغییراتی در این تقویم ایجاد شده، ولی ماهیت کلی آن، همین تقویم امروزی ماست که آغاز آن نوروز است که معادل اعتدال بهاری است

تمدن و پیشرفت بشر در زمینه های مختلف، موجب تدوین سالشمار شد. ایرانیان به عنوان یکی از تمدن سازهای بشری، اولین تقویم ها را ایجاد کردند. تقویم جلالی از دقیق ترین گاهشمارهای ابتدایی بود که همین دقت، دلیل ماندگاری آن است؛ البته تغییراتی در این تقویم ایجاد شده، ولی ماهیت کلی آن، همین تقویم امروزی ماست که آغاز آن نوروز است که معادل اعتدال بهاری است. قوم پارس سالهاست این شروع را جشن گرفته و برای آن آیینها و رسوم زیادی ایجاد کرده اند. 

نوروز در ایران باستان
درابتدا، جشن عمومی نوروز تا پنجمین روز فروردین برپا می‏شد، و جشن خاص نوروز تا آخر ماه ادامه داشت. از آیین های عهد قدیم مطالب زیادی در دست نیست، ولی پارتیان و ساسانیان همه ساله نوروز را با برپایی مراسم و تشریفات خاصی جشن می‌گرفتند. جشن‌هایی

” مهمترین ویژگی نوروز همبستگی و همزیستی همه مردمان است. مردم با گرد آمدن بر كنار یكدیگر، شادی خود را با هم تقسیم می‌كنند.... “

 
که از آن روزگار به یادگار مانده، هیچ یک به طول و تفصیل نوروز نیست. نوروز جشنی است در میان دو جشن که چهارشنبه سوری به پیشواز آن می‌آید وسیزده به در به بدرقه آَََن. 

آیینهای پیشواز نوروز در ایران باستان
در اسفندماه، ایرانیان زمین را آماده رویش و بارور می‌دانند و همچون بانویی گرامی از او پاسداری و مراقبت می‌كنند. حتی نام این ماه در آغاز به معنای زمین بود. آنها پنجمین روز این ماه را روز بزرگداشت زمین بارور و همتای انسانی آن یعنی بانوان می‌دانند. 

در سراسر اسفندماه، ایرانیان آیین هایی در استقبال فرارسیدن نوروز كه در واقع هنگامه زایش زمین و آغاز فصل بهار دانسته می‌شده، برگزار می‌كرده‌اند. روز اول این ماه، همزمان با جشنی به نام «آبسالان» است كه به مناسبت روان شدن جویباران و آبشارها، و همراه با نمایشهایی شاد و خنده‌آور به نام «كوسه‌سواری» انجام می‌شد. در دهم اسفند جشنی به نام «وخشَـنكام» را بر كنار رودها و در گرامی‌داشت آنها برگزار می‌كردند. نوزدهم اسفند را «نوروز رودها» می‌نامیدند و در این هنگام به لایروبی و پاكسازی چشمه‌ها، نهرها و كاریزها می‌پرداختند و حتی بر آنها عطر و گلاب می‌پاشیدند.

 بیستم اسفند را روز «گلدان» می‌دانستند و به این مناسبت به كاشت گلها و گیاهان و درختكاری روی می‌آوردند. در بیست‌وششم اسفند یاد و نام پیشنیان از دنیا رفته خود را گرامی می‌داشتند.

” بسیاری از باورها، آیینها و جشنهای ایرانی از پدیده‌های طبیعت برخاسته و از آن الهام گرفته است.... “

 
در شب آخرین چهارشنبه سال، همه ناپاكی‌ها را از خانه، باغ و گذرها می‌زدوده و آنها را آتش می‌زدند و حتی خود نیز به گونه‌ای نمادین و برای پاكیزه شدن از همه بدیها و كدورتها، از بالای آتشها می‌گذشتند. در آخرین روز زمستان، در جشنی به نام «اوشیدَر»، دختری آراسته را سوار بر شتری زیبا و آذین‌شده به كنار آبهای فرخنده و گرامی دریاچه هامون می‌بردند تا مراسم نمادین باروری و زایش سوشیانت (موعود نجات‌بخش ایرانی) را با سرود و شادمانی برگزار كنند. و در آخرین شب سال، چراغی به نشانه روشنایی و فروغمندی و پایندگی همیشگی خانه و كاشانه و میهن خود، در درون هر خانه، و آتشی نیز بر فراز بامها برمی‌افروختند. 

از آیینهای نوروز انداختن سفره هفت سین است. خانه‌تکانی از دیگر مراسم نوروز است. سپس نوبت سبزه کاشتن می‌شود. مادران حدود یک هفته مانده به نوروز، مقداری گندم و عدس و ماش و شاهی در ظرفهایی زیبا می‌ریزند و خیس می‌کنند تا آهسته بروید. ایرانیان در اولین صبح سال نو به دیدن اقوام نزدیک می‌روند. 

باورهای برآمده از نوروز 

مهمترین ویژگی نوروز همبستگی و همزیستی همه مردمان است. مردم با گرد آمدن بر كنار یكدیگر، شادی خود را با هم تقسیم می‌كنند، با بوسیدن روی یكدیگر، از كدورتها دوری می‌جویند، و با

” نوروز جشنی است در میان دو جشن که چهارشنبه سوری به پیشواز آن می‌آید وسیزده به در به بدرقه آَََن. ... “

 
دیدار از بزرگسالان، سپاس و قدرشناسی خود را تقدیم آنان می‌كنند. 

آداب و سنن مربوط به نوروز در گذشته بیش از امروز بوده است. تا چند دهه پیش در برخی نواحی ایران، «نوروزی خوانی» مرسوم بود. کسانی در روستاها راه می‌افتادند و اشعاری درباره نوروز می‌خواندند؛ اشعاری که بنا بر تعلقات مذهبی شیعیان، با مضامین مذهبی آمیخته بود. تا چهل پنجاه سال پیش به راه انداختن «میر نوروزی» نیز یکی از آئینهای رایج بود.
بسیاری از باورها، آیینها و جشنهای ایرانی از پدیده‌های طبیعت برخاسته و از آن الهام گرفته است. 

در اوستا كتاب مقدس و كهن ایرانیان گذشته، بسیار به ستایش پدیده‌های طبیعت، همچون آسمان، زمین، خورشید، ماه، آب، باد، ابرها، جویباران، دریاها، گیاهان و جانوران پرداخته شده و گرامی داشته شده‌اند.
باورهای ایرانیان به زندگانی صلح‌آمیز و آشتی‌جویانه و احترام به پدیده‌های طبیعت، در سراسر آثار ادبی و هنری و معماری آنان به چشم می‌خورد و شیوه برگزاری جشنهای آنان نیز از همین باور دیرین سرچشمه می‌گیرد. 

دکتر میرجلال الدین کزازی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات، معتقد است که همواره در اندیشه و ادب ایرانی، بهار و نوروز در پیوندی تنگاتنگ و نزدیکند، به گونه‌ای که یکی، دیگری را همیشه در یاد زنده می‌کرده است. وی حاجی

” مهمترین ویژگی نوروز همبستگی و همزیستی همه مردمان است... “

 
فیروز را نمادی بازبسته به جشن و آیین نوروز می‌داند که آن هم مانند شب یلدا آیین و جشنی است در ستایش و بزرگداشت خورشید و روشنایی و روز و گرمی که در نماد رنگ سرخ نمودار شده است، زیرا یکی از خاستگاهها و پایگاههای جشن و آیین نوروزی، پدیده‌ای کیهانی و گاهشمارانه است که آن را «ترازمندی بهاری» (اعتدال بهاری) می‌نامیم. ترازمندی بهاری برابر و همتراز شدن شب و روز است در نخستین روز از فروردین ماه و آغاز بهار که در چشم ایرانیان رخدادی است بسیار خجسته و همایون. 

عید نوروز، در کنار تاریخی‌بودنش، واقعه‌ای است که از مناظر مختلف، فلسفه‌های ژرف و آموزنده در خود نهفته دارد؛ مثلاً عید، و به ویژه نوروز، از دید موشکاف و دقیق عارفان رازدان و نکته‌یاب، فقط پایان فصل سرما و آغاز روزهای کاشت و داشت و برداشت نیست. 

در رابطه عید و نوروز از دید عارفان،گفته شده است که یکی از ویژگیهای نوروز منطبق‌بودنش با عید طبعیت است؛ یعنی هم اول سال است و هم این اول سال همیشه با بهار طبعیت و جشن تاریخ مقارن است. 

آنچه عارفان در بهار دیده‌اند، شاید دیگران ندیده‌اند، یا دیده‌اند و نکته‌های نهفته در آن را درنیافته‌اند. در بهار، نمادهای بسیاری هست که عارفان را به تأمل وامی‌دارد: خندیدن گل، صفایی که در صبح است، لطافت و پاکی باران، عطر گل، گره‌گشایی نسیم .

 منبع : آفتاب-زهرا مرعشي